Jak zadbać o zdrowie psychiczne dziecka w trudnych czasach?

Zapytaliśmy specjalistów z Centrum Zdrowia Psychicznego jak rodzice powinni zagospodarować czas swoim pociechom. Pierwszą radą jaką usłyszeliśmy było to, żeby nie zarzucać sobie, że tego czasu nam brakuje. To problem wielu z nas. Sytuacja związana z epidemią tylko potęguje wiele problemów. Pogłębia się poczucie izolacji, zniechęcenia, zmęczenia i złości. Co zrobić, żeby było lepiej? Oddajemy głos naszym specjalistom.

Po pierwsze: zadbajmy o własne samopoczucie!

Jak mówi psycholog i psychoterapeuta Roksana Nowodworska spędzanie czasu z dzieckiem i aranżowanie mu zajęć jest ważnym elementem rodzicielstwa i wyrazem troski o zdrowie psychiczne.

- Rodzice często jako najtrudniejsze oceniają nie tylko brak pomysłów na to, jak spędzić czas z dzieckiem, lecz brak motywacji, brak siły czy brak czasu. To dlatego często podkreślam jak ważne jest, by rodzic dbał też o własne samopoczucie - mówi R. Nowodworska.

Epidemia to trudny czas dla wszystkich, także dla dorosłych. Zdalna praca, ograniczenia swobody, zamknięcie w domu czy pomoc dzieciom w zdalnej nauce negatywnie wpływają na samopoczucie rodziców. Pacjenci, którzy zgłaszają się do Centrum Zdrowia Psychicznego skarżą się na zmęczenie, demotywację, obniżenie nastroju, anhedonię (zatracenie umiejętności odczuwania przyjemności), napięcie, lęk i złość.

- Ciężko sobie wyobrazić, żeby zmęczony lub zły rodzic mógł w pełni zaangażować się w zabawę. Co więcej tłumione, niewyrażone emocje mogą znaleźć ujście w postaci wybuchów złości, krzyków na dziecko czy wybuchów płaczu. W takich sytuacjach dzieci nie tylko nie korzystają z obecności rodzica w domu, ale dodatkowo przeżywają stres związany z atmosferą w domu - tłumaczy nasza rozmówczyni.

Lepsza jedna konstruktywna godzina niż pozory…

Psychologowie często powtarzają, że liczy się nie ilość, ale jakość. Czasem godzina szczerego zaangażowania ma większe znaczenie niż kilka godzin „nieobecnej” zabawy. Najpierw należy jednak zadbać o własne samopoczucie. Jak? Podpowiada Roksana Nowodworska:

- Bądź uważny na swoje emocje, dostrzeż je. Przyjrzyj się temu, co je powoduje. Może uda się znaleźć przyczynę i ją wyeliminować.

- Bądź wyrozumiały dla dziecka, ale też... dla siebie. Znajdujesz się w trudnej, nietypowej sytuacji? Masz prawo do wszystkich emocji z tym związanych - do złości, smutku, lęku. Masz prawo je wyrażać. Uważaj jednak, żeby robić to w konstruktywny sposób. Wyrozumiałość dla własnej złości nie oznacza, że możesz krzyczeć na dziecko czy je bić. Zastanów się w jaki sposób możesz wyrazić swoje emocje tak, by nie krzywdzić przy tym innych i siebie. Uderz pięścią w poduszkę, wyjdź do innego pomieszczenia, głęboko oddychaj… Możliwości jest sporo.

- Porozmawiaj o emocjach ze swoim dzieckiem (w sposób dostosowany do wieku). Opowiedz mu o tym, co czujesz i zapytaj je o samopoczucie. Postaraj się zrozumieć dziecko i pamiętaj, że jemu też jest trudno.

- Dbaj o własne granice. Jeśli potrzebujesz pobyć sam, to zrób to. Jeśli poczujesz się zmęczony, odpocznij na chwilę. Nie musisz się czuć winny z tego powodu. Żaden rodzic nie jest idealny.

- Porozmawiaj z innymi rodzicami, wygadaj się, zrozumcie się nawzajem.

- Zadbaj o stały grafik dla siebie i rodziny. Zróbcie nowy podział ról na czas pandemii (jak choćby grafik sprzątania). Ustalone obowiązki mogą pomóc uniknąć niepotrzebnych kłótni.

- Zaangażuj dziecko w obowiązki domowe, np. zróbcie razem kanapki. W ten sposób spędzicie razem czas, ale też może poczujesz odciążenie.

- Codziennie zrób coś dla siebie. Nie musi to być nic spektakularnego.

Sport, rekreacja, wspólne przygotowanie posiłków i… gry planszowe.

Żyjemy w dobie Internetu, portali społecznościowych, licznych „zjadaczy czasu”. Specjaliści przekonują, że warto wrócić do zdrowych nawyków.

- Czasami jest tak, że strofujemy nasze dziecko, że spędza zbyt długo czas przy komputerze lub na kanapie z komórką, a często sami to robimy. Media społecznościowe i aplikacje rozrywkowe to prawdziwe pożeracze czasu - mówi Alina Matysik, psycholog kliniczny.

Alternatywa? - Chociażby gry planszowe, które przeżywają obecnie prawdziwy renesans - odpowiada A. Matysik. Świnoujscy psychologowie i terapeuci zalecają je zarówno dzieciom, dorosłym, jak i seniorom.

- Gry planszowe nie tylko ćwiczą młode umysły, ale i pozwalają na bliski kontakt z rodziną, z rodzicami. Odrywają nasz wzrok od wszechobecnych ekranów telefonów i komputerów - mówi Anna Głowacka, specjalista psychoterapii uzależnień - Scrabble, puzzle, różnego rodzaju gry zalecane są nawet osobom starszym. Spowalniają lub redukują tempo spadku zdolności poznawczych i poprawiają funkcjonowanie mózgu.

Nasi rozmówcy dodają, że jako rodzice nie musimy stawiać na jakieś ambitne gry. - Wybierzmy po prostu te, które będą sprawiać nam radość. Jeżeli lubimy filmy i książki fantasy, to niech to będzie gra planszowa tego typu. Sukcesem jest znalezienie czegoś, co odciągnie nas od złych nawyków - dla dobra naszego, naszych bliskich, naszego samopoczucia. Planszówki to tylko przykład. Można postawić na sport, czy codzienne czynności tj. przygotowywanie razem posiłku, domowych prac itp. - wskazuje A. Głowacka. 

Nasi rozmówcy zachęcają, żeby korzystać z pomocy specjalistów. W naszym mieście jest ona darmowa. - Niektóre sytuacje nas przerastają i nie potrafimy zapanować nad emocjami. Być może jest to czas, by skorzystać z pomocy  psychologa czy psychoterapeuty. W Poradni Zdrowia Psychicznego czekają na Państwa specjaliści, którzy chętnie Państwu pomogą i wesprą w tym pełnym wyzwań czasie - dodaje Roksana Nowodworska.

***

Centrum Zdrowia Psychicznego w Świnoujściu jest otwarte w godzinach od 7.30 do 18.00 od poniedziałku do piątku oraz w soboty w godzinach od 7.30 do 15.00. Rejestrować można się pod numerem tel. 91 32 67 316 lub osobiście od poniedziałku do piątku od 7.30 do 15.00. Budynek mieści się obok szpitala, a wejście jest od ul. Jana z Kolna. Pacjent otrzyma pełną informację do kogo i kiedy ma się zgłosić.